نصیر

دفتر مقرارت ملی ساختمان وزارت مسکن و شهرسازی مجموعه کتبی را طراحی کرده که در آن استانداردها و اصول طراحی، نظارت و اجرا عملیات‌های عمرانی مورد بحث قرار گرفته است. مبحث 3 مقرارت ملی ساختمان درباره حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق تهیه شده است. این کتاب دارای سه نسخه ویرایش شده است که هریک نسبت به نسخه پیش از خود کامل و جامع‌تر می‌باشد. مهندسانی که قصد ورود به پروژه‌های مختلف عمرانی و معماری را دارند باید با هر یک از مباحث مربوطه آشنایی داشته باشند و مورد سنجش قرار گیرند. در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.

راستی اگر شما مهندس ساختمان هستید، و در حوزه تاسیسات برق فعالیت دارید، توصیه اکید میکنیم که مبحث 3 مقررات ملی ساختمان را دانلود کنید.  برای دانلود مبحث سوم از سایت سودا اقدام کنید.

اهمیت حفاظت ساختمان‌ها در برابر حریق

متاسفانه هر سال تعداد بسیاری از ساختمان‌های کشور به علل گوناگون دچار سانحه آتش‌سوزی می‌شوند. در اکثر این موارد ساختمان‌های قدیمی به چشم می‌خورد که از استحکام و زیرساخت‌های لازم برخوردار نیستند. امروزه با تکیه بر فناوری‌های جدید و اطلاعاتی که در اختیار مهندسان سازه قرار می‎‌گیرد؛ می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری نمود. مبحث سوم مقرارت ملی ساختمان نکات و مفادی را ذکر می‌کند که در نتیجه آن می‌توان ساختمان‌های ایمن و بهداشتی احداث کرد.

طبق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، طراحی و اجرای یک ساختمان باید به گونه‌ای باشد که در مقابل حریق و دما از خود مقاومت و پایداری مطلوبی نشان دهد. در واقع شورای تدوین مباحث مقرارت ملی ساختمان با هدف کاهش خطرات آتش سوزی و حریق نسبت به تهیه مبحث 3 اقدام کرده‌اند. بنا بر قوانین حاکم بر وزارت مسکن و شهرسازی و قانون نظام مهندسی کشور کلیه مهندسان ملزم به رعایت دستورالعمل‌های مبحث 3 در عملیات‌های ساختمانی هستند.

اصول مهم مذکور در مبحث سوم مقرارت ملی ساختمان

بنا مفاد و بندهای آمده در مبحث سوم هر ساختمانی که دارای تاییدیه باشد باید ویژگی‌های ذیل را دارا باشد.
⦁ طراحی و اجرای سازه‌ها باید با کاربری آن تناسب داشته و تمامی ابعاد ساختمان در مقابل آتش سوزی مقاوم باشد.
⦁ برای افزایش پایداری ساختمان و کاهش خطرات ناشی از حریق باید طراحی و اجرا به شکلی باشد که از پیشروی آتش به سایر نقاط ساختمان و مجاورت آن جلوگیری شود.
⦁ نقشه ساختمان باید استاندارد بوده و ارتفاعات، مساحت‌ها و ساختارها به شیوه‌ای طراحی شود که با توجه به کاربری تحمل و پایداری مناسبی را در هنگام وقوع آتش سوزی از خود نشان دهد.
⦁ در مبحث سوم مقرارت ملی ساختمان ذکر شده که محدود کردن فضاها یا به عبارت دیگر فضابندی مناسب به مهار حریق کمک کننده است.
⦁ مصالحی و موادی که در ساخت بناها به کار می‌رود باید با ساختارهای پنج‌گانه تناسب داشته باشد. زیرا ویژگی‌های فنی مواد مصرفی نیز در ایجاد دوام و پایداری ساختمان نقش ایفا می‌کنند.

⦁ در ساخت محل‌های استراتژی ساختمان مانند ستون‌هاف دیوارهای باربر، تیرها و ... باید از اجزای مقاوم استفاده کرد.
⦁ در طراحی نقشه و اجرای ساختمان باید به ایستایی سازه و پایداری آن توجه ویژه داشت.
⦁ بنا بر آزمایش‌های صورت گرفته، آیین‌نامه‌ها و استانداردها سازه‌های فولادی در برابر تنش حرارتی متفاوت ضعیف بوده و ایستاتی خود را از دست می‌دهند. این نکته بر دمای بحرانی مشخص اجزای اصلی و فرعی ساختمان دلالت دارند.
⦁ در سازه‌های بتنی باید با توجه به نوع بتن ویژگی‌هایی مانند مشخصات میلگرد، تعداد آن، فواصل سطح بندی، دانه بندی، ارتفاع و ... در سازه ایجاد شود.
⦁ آسانسور ساختمان باید با ظرفیت‌های آن متناسب بوده و در محلی مناسب تعبیه شود تا در هنگام آتش سوزی خسارات و تلفات جبران ناپذیری را به ساکنین و ساختار ساختمان وارد نکند.
⦁ با استفاده از سیستم‌های اعلان و اطفا حریق می‌توان از گسترش آتش سوزی جلوگیری کرد.
⦁ راه‌های خروج و ورودی ساختمان باید طبق ظرفیت ساکنین و راندمان پروژه باشد.
⦁ برای ساختمان‌هایی با کاربری هتل یا خوابگاه که چند خانوار در آن سکونت دارند؛ باید حداقل دو خروج دور از هم در دسترس باشد.
⦁ عرض، ارتفاع، دسترسی پنجره یا درب باید طبق استانداردها باشد.
⦁ پلکان فرار و خروجی اضطراری از جمله مهم‌ترین خروجی‌های یک ساختمان در وقوع حریق است.

مقرارت کلی مبحث سوم

همان طور که می‌دانید حریق و آتش سوزی از مهم‌ترین مسائل در ساخت انواع ساختمان هاست. با نگاه اجمالی بر مقرارت آمده در مبحث سوم می‌توان یافت که حجم قابل توجهی از این مبحث به ایمنی و اصول استاندارد حافظت از ساختمان مربوط می‌شود. از سال 1366 مقرارتی که بر جنبه مهندسی و فنی ساختمان کشور حاکم است توسط وزارت راه و شهرسازی در قالب مقرارت ملی تهیه و وضع می‌شود. در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان کامل در مورد حریق و آتش سوزی توضیح داده شده است.

کلام آخر در مورد مبحث 3 مقررات ملی ساختمان

طراحی یک ساختمان باید از پایه استاندارد باشد. در واقع یک سازه زمانی از استحکام و دوام مطلوبی برخوردار است که از همان نقشه با روش‌های صحیح طراحی و اجرا همراه باشد. مبحث 3 مقرارت ملی ساختمان طراحی فضاها و مساحت‌های استاندارد، استفاده از سیستم‌های هشداردهنده حریق، راه‌های گریز و فرار و کاهش خسارات در هنگام وقوع احتراق را به طور جامع و شفاف توضیح داده است. در این میان محاسبات دقیقی که از بروز ایرادات ساختمانی در پروژه جلوگیری می‌کند نیز ذکر شده است.