نصیر

از بین رفتن یا مرگ سلول های استخوانی به دلیل خون رسانی ناکافی را سیاه شدن سر استخوان یا نکروز می گویند. این عارضه می تواند در هر استخوانی رخ دهد، اما بیشتر سر استخوان ران را درگیر می کند.

مفصل ران به دلیل داشتن کپسول مفصلی قوی و عضلات قوی در اطراف مفصل، از ثبات و استقامت بالایی نسبت به سایر مفاصل بدن برخوردار است. این مفصل پایداری خود را مدیون جریان خونی است که مدام به آن می رسد و نیاز به اکسیژن و مواد مغذی این مفصل را تامین می کند.

اما برخی صدمات و عواملی وجود دارد که گردش خون در سر شاخ را مختل می کند که مفصل ران را در برابر ساییدگی آسیب پذیر می کند.

عوارض سیاه شدن مفصل لگن  عموماً به عنوان بیماری جدی در نظر گرفته می شود. زیرا با مرگ سلول های استخوانی، استخوان دیگر نمی تواند مانند قبل وظیفه خود را انجام دهد و این امر منجر به تخریب مفاصل کنار استخوان می شود و استخوان به طور کامل فرو می ریزد.

چگونه سر استخوان ران سیاه می شود؟

مفصل ران که در ناحیه هیپ قرار دارد از دو قسمت اصلی تشکیل شده است. قسمت اول مفصل ران قسمتی از لگن است و حاوی حفره عمیقی به نام استابولوم است. در داخل این حفره، قسمت دیگر مفصل، یک توپ کروی شکل به نام سر استخوان ران قرار دارد.

سر استخوان ران استخوانی بسیار قوی و پایدار است که جریان خون از داخل و اطراف گردن استخوان ران پایدار است.

متاسفانه تنها منبع خون به استخوان ران این یک طرفه است و اگر خونرسانی به این استخوان قطع شود منبع و راه دیگری وجود ندارد. به همین دلیل استخوان ران با وجود استقامت و پایداری بالا، سریعتر از سایر قسمت های بدن دچار اختلال در عملکرد عروق خونی می شود.

تیره شدن سر استخوان ران یکی از نتایج اختلالات عملکردی رگ های خونی است که پس از قطع خون رسانی به استخوان رخ می دهد. مانند سایر قسمت های بدن، استخوان یک بافت زنده است و برای زنده ماندن و رشد، دریافت اکسیژن و مواد مغذی به جریان خون نیاز دارد.

از آنجایی که خون رسانی به استخوان ها مختل می شود، استخوان های مرده و استخوان های مرده دیگر قدرت و توانایی انجام فعالیت ها را ندارند، در نتیجه تحت فشار مضاعف وزن بالاتنه تغییر شکل می دهند و در برخی موارد حتی می تواند باعث شکستگی استخوان شود

علل نکروز و سفت شدن سر استخوان ران چیست؟

به طور کلی، عوارض نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران زمانی رخ می دهد که خون رسانی به سر استخوان ران مختل شود و خون ناکافی به ناحیه استخوان لگن برسد.  برای درمان به دکتر منصوری مراجعه نمایید. از شایع ترین علل اختلال در خون رسانی و تیره شدن سر استخوان ران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- فشار مکانیکی ناشی از آسیب تاندون

2- شکستگی استخوان ران

3- گرفتگی عروق در اثر رسوبات چربی

4- لخته شدن خون در داخل عروق

5- لخته شدن خون در اثر التهاب و آسیب به لایه داخلی عروق

6- عفونت مفصل ران

7- پوکی استخوان

8- بارداری

9- اضافه وزن

10- مصرف زیاد الکل

11- دررفتگی لگن یا ران

12- آرتریت لگن یا لگن

البته بیماری ها و درمان های دیگری نیز وجود دارد که جریان خون را به استخوان ران مختل می کند و خون کافی به مفصل فمور نمی رسد. این بیماری ها عبارتند از:

کم خونی داسی شکل

بیماری زاویه ای

بیماری التهابی پانکراس

بیماری ایدز

ازوفاژیت

داروهای شیمی درمانی

رادیوتراپی

غواصی برای مدت طولانی

داروهای ضد التهابی، از جمله کورتیکواستروئیدها

علائم جوش سر سیاه چیست؟

سر استخوان ران به دلیل تحمل وزن بالاتنه همیشه تحت فشار با نیروهای قوی است. یک زن می تواند وزن خود را تحمل کند. اما زمانی که استخوان استحکام خود را از دست می دهد، دیگر نمی تواند در برابر این تنش ها مقاومت کند و در مقاومت در برابر این تنش ها، به تدریج شکل خود را تغییر می دهد و دیگر گردش نمی کند.

تغییر شکل سر استخوان ران به تدریج باعث ساییدگی مفصل و بروز علائم می شود که شایع ترین علائم تیره شدن سر استخوان ران عبارتند از:

درد شدید در ناحیه کشاله ران

درد به سمت پایین ران و زانو پخش می شود

درد ناگهانی و دو طرفه ران

دردی که هنگام راه رفتن یا ایستادن بدتر می شود

حساس بودن به لمس در ناحیه آسیب دیده

محدودیت حرکت مفصل ران

مرگ و ضعف عصب (این اتفاق زمانی رخ می دهد که عصب در اثر شکستگی استخوان فشرده می شود.)

گرفتگی و اسپاسم در مفصل ران

لازم به ذکر است که این عارضه می تواند در مراحل اولیه علائم خود را نشان دهد.

چگونه می توان نکروز سر بافت یا رنگ سیاه را تشخیص داد؟

پس از انجام معاینه فیزیکی کامل و پرسیدن سابقه پزشکی بیمار، جراح استخوان ممکن است از یک یا چند تکنیک تصویربرداری استخوان برای تشخیص سیاهی استخوان استفاده کند. مانند بسیاری از بیماری های مفصلی دیگر، تشخیص زودهنگام می تواند احتمال درمان موفقیت آمیز را افزایش دهد.

تست ها و تکنیک های تصویربرداری برای تشخیص نکروز هیپ شامل موارد زیر است:

تصویربرداری اشعه ایکس

تصویربرداری با اشعه ایکس اولین آزمایشی است که توسط جراحان ارتوپد توصیه می شود. اما اشعه ایکس دقت و حساسیت کافی برای تعیین تغییرات استخوانی در مراحل اولیه بیماری را ندارد.

مریم اومد

این آزمایش یکی از حساس ترین روش ها برای تشخیص استئونکروز در مراحل اولیه است زیرا اسکن MRI به طور کامل تغییرات شیمیایی در مغز استخوان را تشخیص می دهد و تصاویری از ناحیه آسیب دیده را در اختیار پزشک قرار می دهد.

سی تی اسکن

سی تی اسکن نوعی اشعه ایکس است که تصاویر سه بعدی از استخوان ها را به پزشک می دهد. متخصص ارتوپد از این روش برای تعیین میزان آسیب استخوان استفاده می کند.

اسکن استخوان

اسکن استخوان معمولاً در بیمارانی استفاده می شود که هیچ علامتی در اشعه ایکس ندارند و هیچ فاکتور خطری برای استئونکروز ندارند. اسکن استخوان می تواند نواحی بیمار را در سراسر بدن شناسایی کند.

برداشتن بافت از استخوان ران

نمونه برداری از بافت یکی از مطمئن ترین روش های تشخیص نکروز است، زیرا نمونه زنده از استخوان بیمار برداشته و مورد مطالعه قرار می گیرد. از آنجایی که این روش به جراحی نیاز دارد، به ندرت برای تشخیص استئونکروز یا تیره شدن سر استخوان ران استفاده می شود.